04.10.2021.Dnevni list Informer je u svom štampanom izdanju od 24. septembra objavio tekst pod naslovom „Korona je nastala u SAD, a ne u Kini“. Kao dokaz za ovu tvrdnju Informer prilaže nedavno objavljenu studiju kineskih naučnika koja se bavi datiranjem prvih slučajeva korona virusa u Sjedinjenim Državama i Kini. Ipak, ova studija je još jedno u nizu nerecenziranih istraživanja koje mediji u Srbiji neopravdano prenose kao naučno utemeljene činjenice.
Kineski naučnici analizirali su javne podatke o smrtnosti i pozitivnim testovima na virus korona u 12 američkih država. Pomoću matematičkih formula koje su konstruisali autori studije zaključili su kako postoji 50% verovatnoće da se prvi slučaj novog virusa u SAD pojavio već između avgusta i oktobra 2019. godine. U studiji se navodi i da je najraniji mogući prvi slučaj korona virusa u SAD zabeležen aprila 2019, a najkasniji novembra iste godine. „Rezultati proračuna pokazuju da je epidemija kovid 19 u Sjedinjenim Državama vrlo verovatno počela da se širi oko septembra 2019“, naveli su kineski naučnici.
Ipak, skoro ništa od ovoga nije se našlo u tendencioznom tekstu Informera u kojem se navodi kako se „kovid 19 u SAD pojavio još u aprilu 2019, mnogo pre decembra, kad je zvanično otkriven u Vuhanu“. Studija kineskih naučnika objavljena je na sajtu ChinaXiv koji služi za publikovanje nerecenziranih naučnih radova i koji je pokrenula Nacionalna naučna biblioteka Kineske akademije nauka. Novinari Informera zanemarili su i jasno istaknuto upozorenje koje se na sajtu ChinaXiv nalazi iznad studije o kojoj je ovaj medij izvestio svoje čitaoce. U tom upozorenju navedeno je kako o rezultatima istraživanja sa platforme ChinaXiv ne treba izveštavati kao o potvrđenim činjenicama.
Redakcijе FN Tragača i Raskrikavanja tokom pandemije korona virusa zabeležile su nekoliko slučajeva u kojima su mediji prenosili rezultate nerecenziranih naučnih studija kao utemeljene činjenice. Nerecenzirana istraživanja tada su poticala sa sajta za objavljivanje preliminarnih istraživanja MedRxiv, a pisalo se kako visoki ljudi imaju dvostruko veće šanse da se zaraze korona virusom, da su ljudi sa krvnom grupom A najugroženiji novim virusom, te da je još aprila 2020. godine virus mutirao u najmanje 30 varijacija.
Tekst Informera u kojem se tvrdi da je korona virus nastao u Sjedinjenim Državama objavljen je samo u štampanom izdanju ovog tabloida. Na sličan način o ovoj temi izvestio je i portal Srbija danas, napominjući ipak da se u studiji navodi kako je verovatnoća za širenje virusa u SAD između avgusta i oktobra 2019. godine 50%.
Ivan Subotić, FakeNews Tragač
