Ne, mesec rođenja ne otkriva od čega ćete bolovati tokom života

Deca koja ovih dana dođu na svet imaće povećan rizik od respiratornih infekcija, a isto važi i za sve one koji u novembru proslavljaju rođendan ― takav bismo zaključak mogli da izvedemo iz teksta koji je objavio Alo. Naime, domaći mediji već više od godinu dana pišu o studiji koja ispituje uticaj meseca rođenja na rizik od obolevanja od određenih bolesti tokom života. Jedan od autora za Tragač potvrđuje da neki podaci iz istraživanja nisu adekvatno preneti i ocenjuje da je interpretacija studije u tekstovima medija iz Srbije suviše pojednostavljena.

„Mesec rođenja otkriva od čega ćete oboleti“

Studija „Mesec rođenja utiče na rizik od obolevanja tokom života” objavljena je 2015. godine u „Časopisu Američkog udruženja za medicinsku informatiku”. Istraživači navode kako su detektovali 55 bolesti koje su značajnije zavisile od meseca rođenja: utvrdili su da rani razvojni mehanizmi koji su sezonski zavisni mogu igrati ulogu u povećanju rizika od obolevanja tokom života.

Portal Alo je svoj skorašnji tekst objavio uz senzacionalistički naslov „OBRATITE PAŽNJU NA SIMPTOME Mesec rođenja otkriva od čega ćete oboleti”. Jedan od autora Nikolas Tatoneti sa njujorškog Univerziteta Kolumbija za FakeNews Tragač kaže kako je ovo primer pojednostavljivanja zaključaka studije, koja ni u jednom svom delu striktno ne dokazuje da mesec rođenja otkriva od čega će oboleti svako ko je tada rođen.

Da se sâm mesec rođenja ne može uzeti kao parametar objašnjeno je i u segmentu rada koji govori o sličnoj studiji u Danskoj koja je otkrila da su dva najveća pika u pogledu meseca rođenja astmatičara u maju i avgustu, odnosno junu i julu, dok je studija iz SAD slične pikove zabeležila tokom jula i oktobra, odnosno avgusta i septembra. Autori objašnjavaju da razlika najverovatnije postoji zbog različitih klimatskih karakteristika meseci u godini u Danskoj i Njujorku.

Intervali, a ne meseci

U spornim tekstovima nalazi se lista svih meseci u godini kojima su dodeljene bolesti ili skupovi bolesti koji su najčešći za osobe rođene tog meseca. Iako je lista navodno izdvojena iz studije, u studiji ne postoji ovakav vid podele, niti navedeni podaci. Jedna od tabela iz istraživanja pokazuje potencijalne povezanosti meseca rođenja i rizika za obolevanje, ali kroz periode godine, tako da ukaže na „pikove“ rizika i najmanje rizične periode.

Iako su mediji svakom mesecu dodelili neku bolest, u ovoj tabeli maj, jul, avgust i novembar nisu naznačeni kao meseci rođenja u kojima je ijedna bolest naizraženija. Nikolas Tatoneti za Tragač potvrđuje da je pravilnije gledati intervale koji prikazuju grafikoni, nego odvajati mesece zasebno.

Osim portala Alo, ove godine identičnu listu su objavili portali Krstarica, Svet plus, Republika i 24sedam, a prethodne portal Pink, Srbija danas, Nova, podsajt portala Telegraf – „eKlinika“ i portala Mondo – „Lepa i srećna“, 025 i Penzionisani.

Stefan Kosanović, FakeNews Tragač