21.12.2023.Priče o vikinzima gotovo nikada ne prolaze nezapaženo. Prethodne decenije vikinzi postaju učestali karakteri različitih formata pop-kulture, a sa emitovanjem Historijeve serije „Vikinzi“, kao i pojavom jedne od najpopularnijih video-igara „Assassin’s Creed Valhalla“, dobijamo priliku da kroz različite priče i na posve nove načine doživimo kulturu ovih nordijskih plemena.
Često se u umetničkim ostvarenjima, upravo radi postizanja bogatijeg prikaza karaktera i njihove izuzetne snage, pribegava stereotipizaciji, pa se vikinški borci predstavljaju sa karakterističnim rogatim šlemom, baš onakvim kakav nosi i Hogar Strašni. Međutim, istraživanja opovrgavaju ovu povezanost. Šlem Gjermundbu, koji je pronađen 1947. godine na istoimenoj farmi u Norveškoj, ima zaobljenu gvozdenu kapu, štitnik oko očiju i nosa, ali ne i rogove.
Rogati, vekso šlemovi – kakvi se najčešće „docrtavaju“ na glave vikinga – otkriveni su 1942. godine u Danskoj i isprva su se pripisivali nordijskom bronzanom dobu. Novija istraživanja su potvrdila da Vekso šlemovi datiraju iz perioda 900 godina pre nove ere – mnogo vekova pre nego što su Vikinzi ili Norvežani dominirali regionom.
Iako nema potvrde da su Vikinzi nosili rogate šlemove, umetnička sloboda dozvoljava autorima stripova, knjiga, filmova, serija i igara da istorijske činjenice ostave postrani i lik vikinga kreiraju spram svojih želja. Veruje se da je „docrtavanje rogova“ otpočelo nakon 1800. godine, kada su mnogi skandinavski umetnici – poput Šveđanina Gustava Malmstrema, uključili rogate šlemove u svoje prikaze osvajača. Isti je slučaj i sa ciklusom opera „Prsten Nibelunga“ Riharda Vagnera, gde su u drugoj polovini 19. veka kostimi vikinga uključivali i rogove na šlemu.
Pretpostavlja se da su umetnici iz 19. veka, kao i mnogi nakon njih, bili inspirisani arheološkim otkrićima (iako se za te artefakte ispostavilo da datiraju mnogo pre pojave Vikinga), ili pak pričama drevnih grčkih i rimskih hroničara koji su često opisivali severne Evropljane koji nose šlemove ukrašene rogovima i krilima.
Međutim, ukoliko se osvrnemo na realistične prikaze Vikinga iz 8, 9, 10. i 11. veka, uočićemo da se ovi ratnici pojavljuju isključivo gologlavi ili sa jednostavnim šlemovima napravljenim od gvožđa ili kože.
Danijela Vujinović, FakeNews Tragač
