Ovih dana u Parizu počinju još jedne Olimpijske igre na kojima će se takmičiti najbolji sportisti i sportistkinje sveta. Ukoliko bi u nekom paralelnom univerzumu postojala disciplina u kojoj se najveće pustinje nadmeću svojom površinom, velika većina vas bi se najverovatnije kladila na Saharu, zar ne? Međutim, ovaj favorit publike sa severa Afrike ne bi bio ni blizu pobede i osvojio bi „samo” bronzanu medalju.
Pustinje su neplodno područje sa malo padavina u kojima su uslovi života za biljke i životinje gotovo neizdrživi. U odnosu na druge delove Zemlje, pustinje su dom malog broja biljaka pa je tlo sklono denudaciji odnosno ogoljavanju. Otprilike jedna trećina kopnene površine planete Zemlje je sušna ili makar polusušna. To uključuje i veći deo polarnih regiona, gde su padavine retke, a koji se ponekad nazivaju polarnim pustinjama ili „hladnim pustinjama“. Najveća polarna, a ujedno i najveća pustinja na svetu, nalazi se na Severnom polu.
Radi se, naravno, o Arktičkoj pustinji koja pokriva površinu od čak 14.500.000 km². Ona se prostire duž severnih delova Kanade, Aljaske, Grenlanda, Islanda, Finske, Švedske, Rusije i Norveške (Svalbard), a uključuje i ledom prekriveni Arktički okean. Biološka raznovrsnost na Arktiku je iznenađujuće velika za jednu pustinju. U ovoj pustinji mogu se pronaći razne vrste vegetacije kao što su mahovine, lišajevi, grmlje, trave i cvetnice. Među životinjama koje žive na Arktiku spadaju polarni medvedi, morževi, arktičke lisice i nekoliko vrsta foka.
Sa „svega“ 300.000 km² manje, na suprotnom kraju planete, druga po veličini pustinja na svetu je još jedna polarna grdosija – Antarktik. Ova polarna pustinja pokriva čitav kontinent Antarktika i delove Južnog okeana. Ona uključuje ravne stenovite terene, šljunkovite ravnice, ali i planine. Otprilike 98% Antarktika prekriveno je ledenim pločama, a bakterije, alge, mahovine, lišajevi i mikroorganizmi su organizmi koji uspevaju da prežive u ovim uslovima.
Kao što smo već rekli, Sahara zauzima tek treće mesto na listi najvećih svetskih pustinja sa 9.400.000 km², dakle više od 5 miliona km² manje od Arktičke. Ipak, ova veličina Sahari svakako obezbđuje ubedljivu titulu kao najveće tople pustinje na svetu. Na primer, iza nje se nalazi Arapaska pustinja koja se prostire na 2.300.000 km².
Pustinja Sahara obuhvata više od četvrtine afričkog kontinenta, a njeno ime potiče od arapske reči za pustinju. Sahara je omeđana Atlantskim okeanom na zapadu, Crvenim morem na istoku, Sredozemnim morem na severu i savanom Sahel na jugu. Ona se prostire kroz deset zemalja (Alžir, Čad, Egipat, Libija, Mali, Mauritanija, Maroko, Niger, Sudan i Tunis), kao i na teritorije Zapadne Sahare, bivše španske kolonije koju je Maroko anektirao 1975. godine.
Međutim, zahvaljujući efektu klimatskih promena, velikim delom izazvanih ljudskim delovanjem, poredak najvećih svetskih pustinja bi mogao da se menja u budućnosti. Naime, površina Sahare se povećala za gotovo 10% od 1920. godine, navodi jedna studija iz 2018. godine, i očekuje se da će nastaviti da se širi sličnom brzinom do 2050. godine pokazala je druga studija.
Đorđe Majstorović, FakeNews Tragač